کتاب

 نام کتاب: پژو هشی نو در باز شناسی مقتل سیدالشهداعلیه‌السلام ، نویسنده: ناصر زارعی، زبان: فارسی، موضوع: قیام شهادت حضرت امام حسین علیه‌السلام است .

این کتاب از جمله معدود کتاب های تحقیقی است که در زمینه قیام سیدالشهدا علیه‌السلام و با محوریت شناسایی روایت های درست و نادرست در انقلاب عاشورا در شش فصل نگاشته شده است: فصل اول شامل مباحث مقدماتی از جمله:، توصیه‌های کاربردی فنی به مداحان، اهداف روضه خوانی از دیدگاه قرآن و عترت و همچنین وقایع قیام سیدالشهدا علیه‌السلام تا هنگام خروج حضرت از مدینه است. در فصل دوم وقایع حضور امام در مکه تا ورود سیدالشهدا علیه‌السلام به سرزمین کربلا و جوادث روزهای اول محرم بازگو شده است. فصل سوم نیز به وقایع عصر تاسوعا تا شام عاشورا پرداخته که مفصل ترین و مهمترین فصل کتاب است، در فصل چهار حوادث و وقایع بعد از شهادت حضرت تا ورود اهل بیت به شام مورد بررسی قرار گرفته؛ و در فصل پایانی کتاب علاوه بر نقل وقایع شهر شام تا بازگشت اهل بیت به مدینه به بررسی علل شکل گیری و رواج  تحریفات عاشورا اشاراتی شده و سپس بعضی از کتب تحریفی مستند به نظرات علما معرفی و مورد بررسی قرار گرفته است. مولف در فصل ششم کتاب تقویمی مختصر اما کامل از وقایع زندگانی چهارده معصوم ذکر نموده که آشنایی با مطالب آن برای هر مداحی لازم است.

کتاب از دیدگاه محققین و علمای کشور:  دکتر سنگری محقق برجسته و نام آشنای کشور در زندگانی سیدالشهدا علیه‌السلام در مقدمه، این کتاب را اینگونه معرفی می کند: مقتل، قصّه‌ی قتیل مظلوم عالم و آدم ـ مولای عرفان و ایمان ـ حسین بن علی است و دریغا که این « قصّه عجیب » و « آیت شگفت » که تعبیرِ خود امامِ شهیدِ بر نیزه است، دست خوش بسیار تحریف‌ها، کج فهمی‌ها، دروغ پردازی‌های دشمنان و دوستان کم‌دان و نادان شده است که پیرایش این آیینه از زنگارها و غبارها همّت صاحب نظران و ژرف‌اندیشان است و کتابی که پیش روست با همین انگیزه و دغدغه‌ی قدسی و عارفانه نگاشته شده است. شیوه شیرین و عالمانه‌ای که در این مقتل است، مقایسه و تطبیق مقاتل و بیرون کشیدن درست‌ترین و مقبول‌ترین روایت و گزارش از رخداد‌ها و حادثه‌های کربلا و عاشوراست .

 سنگری در ادامه می نویسد: ساختـار ویژه متن، مقتلی را فراهم آورده است که هم « نقل » است و هم « نقد». هم  « عاطفه » است و هم « عقل» . که این تلفیق هوشمندانه و عالمانه، کتاب را خواندنی‌تر و موثق‌تر و موفّق‌تر ساخته است. نکته‌ی دیگر کتاب، آراستن کتاب به سروده‌های بایسته است که متناسب با ذکر حوادث، از شاعران شاخص برگزیده شده است. سروده‌هایی که هم استحکـام و اتقان شعری دارند و هم خـالی از تحریف‌ها و غلوّ‌های رایج در برخی سروده‌هایند. حسن انتظام و انسجام مطالب بر اساس تسلسل تاریخی رویدادها، بر ارجمندی اثر افزوده است و آن را برای ذاکران و مدّاحان و مبلّغان خواندنی‌تر و کاربردی‌تر کرده است.

 بسیاری از محققین و علمای کشور نیز نظرات و دیدگاه‌های مشابه نوشتار دکتر سنگری دارند و به همین دلیل علیرغم وجود تالیفات فراوان در زمینه مقتل سیدالشهداعلیه‌السلام این کتاب توانسته بخوبی جای خویش را در بین آنها تثبیت کند و با استقبال خوب مداحان، روحانیون و دیگر اقشار مردم مواجه شده است.

ویژگی ها و انگیزه نگارش کتاب: اما نویسنده کتاب که از شعرا و مدرسین مربوط به مباحث مداحی است در مقدمه کتاب انگیزه و عامل تالیف کتاب را برگزاری نشست های تخصصی مقتل سیدالشهدا علیه‌السلام که برگزار شده بوده و اصرار دوستان خود مبنی بر به رشته تحریر در آوردن مباحث آن جلسات عنوان کرده و یازده ویژه گی برای این کتاب معرفی می کند که در دیگر مقاتل نیست؛ خلاصۀ آن توضیحات و ویژگی ها بدین شرح است:

۱ـ معرفی روایت های ضعیف و مستند در کنار یکدیگر و مستند به نظر بزرگان دین که این ویژگی مهم و بارز مهم ترین ویژگی کتاب است زیرا تا کنون کتابی که روایت های ضعیف و قوی را یکباره و در کنار هم بیاورد تالیف نشده است.

۲ـ متن واحد و مشترک دومین ویژگی این کتاب است.  تقریبا در تمامی کتب مقاتل که منابع مختلفی داشته‌اند  شیوه نگارش به گونه‌ای است که بیشتر به انباشت مطالب پرداخته‌اند و بعضاً یک متن به جهت یک یا دو جمله اختلاف یا جملات مترادف چندین بار تکرار شده است که این کـار علاوه بر حجیم کردن کتاب،گـاهی مایة کسالت و سر درگمی خواننده می‌شود و بحث مقایسه این متن‌ها با یکدیگر شاید از عهده همه خوانندگان بر نیاید.  

۳ـ جمع بندی و نتیجه گیری لازم سومین ویژه گی بارز این کتاب است غالبا کتب مقاتل روایت‌های مختلف را گردآوری کرده  امّا آن‌ها را جمع بندی و نتیجه‌گیری نکرده‌اند و این می‌تواند مایه تشویش اذهان خوانندگان و سر درگمی آن‌ها شود، چراکه تمام خوانندگان امکان وشرایط تحقیق بیشتر و جمع بندی درست را ندارند. در این کتاب سعی شده این کاستی تا حدّ امکان بر طرف شده و با استدلال‌های عقلی، منطقی و روایی نتیجه‌گیری مطلوبی برای خوانندگان ارائه شود.
۴ـ در این کتاب اسامی افراد و اماکن و جملات اهل بیت را با اعراب کامل از کتب معتبر دسته اول تاریخی آورده شده است تا از تکرار اشتباهات لفظی که غالبا مرسوم بوده و بر خلاف اعراب صحیح عربی تلفظ میگردد، جلوگیری شود.
۵ ـ یکی از دلایل عدم مطالعۀ مقاتل معتبر و همچنین روآوردن مردم به نوارها یا کتبی که از روی نوارهای مدّاحان مشهور نوشته شده که برخی هم همراه با اغلاط فراوان است،عدم آشنایی و تسلط بر متون مقاتل و تبدیل آن به کلام است، از این‌رو مطالب کتاب را از حالت مقتل خارج کردیم و در قالب روضه آوردیم تا دوستان هنگام مطالعه با تفاوت‌های روضه با زبان‌حال و دیگر موارد فن بیان آشنا شوند.
۶ـ سعی شده تا حدّ امکان به فلسفه و مفاهیم سخنان اهل بیت و روضه‌ها پرداخته و آن را با شرایط روز بر مبنای وضع خودمان و وظایمان تطبیق داده شود . به سخن بهتر روضه‌ها را کاربردی شده تا از انحرافاتی که بر اثر عدم توجّه به این اصل پدید می‌آید جلو گیری شود 
۷ـ نگرش نقّادانه و نگاه امام شناسانه به مقاتل می‌تواند از دیگر ویژگی‌های این‌کتاب باشد. سعی شده مطالب کتب تاریخی و مقاتل با دید امام شناسی بررسی و پذیرش شود و در این راستا از آرای شیخ عبّاس قمی، محدّث نوری، آیت الله شعرانی، علاّمه بیرجندی، رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و ... تفاسیر زیارت جامعه کبیره، تفاسیر قرآن و سخنان اهل بیت، استفاده شود و ملاکی برای صحیح و ناصحیح بودن روایات قرار گیرند.
۸ ـ شاید از دلایل روگردانی از مطالعة مقاتل این است که شماری از مقاتل وقایع را مفصّل بیان و تعدادی نیز هیچ بیان نکرده‌اند، لذا سعی شده بعضی از وقایع را که کمتر در مدّاحی‌ها کاربرد دارد مختصر شود، به گونه‌ای که موضوع ابتر نمانده و موجب اطاله‌کلام نیز نشود.
۹ـ اشعاری زیبا و پر محتوا به متن کتاب افزوده شد؛ برای این منظور۴۷  دیوان و مجموعه ‌اشعار برگزیده شعرا و بیش از هفـده هـزار شعر در قالب‌های گوناگون مورد مطالعه و بررسی دقیق قرارگرفت، و بدین‌سان درگزینش اوّل ۱۳۰۰ شعر انتخاب شد، در مرحله دوّم ۴۰۰ شعر و در مرحله سوّم ۱۱۰ شعر نهایی و انتخاب شد تا به همگان ثابت شود اشعار زیبا، با محتوای غنی و صحیح کم نیست. در گزینش اشعار به ترتیب اولویت، چهار اصل ذیل مدّ نظر قرار گرفته است: الف. عـدم مغـایـرت با روایت‌های معتبرمقاتل ب. حفظ حرمت و جایگاه اهل بیت در زبان شعر ج. استفاده از مفاهیم والای امام شناسی د. ارزشمندی و اعتبار ادبی و هنری شعر. ( البته این اشعار بیشتر در قالب زبان‌حال است؛ امّا زبان‌حالی که مغایر روایت نیست.) ضمناً در بعضی از اشعار به دلیل مغایرت با چهار اصل فوق، بعضی از ابیات را حذف یا تغییر داده‌ایم که ضمن ابراز ارادت وکسب اجازه از سرایندة محترم پوزش می‌طلبیم. 
۱۰ـ بی‌شک یکی از وظایف مدّاحان، ارائه شعر و مطلب متناسب با وقایع یومیه است و این امر، مستلزم آشنایی کامل مدّاح با تاریخ وقایع گوناگون مذهبی سال است، که شاید استخراج آن‌ها از کتب مختلف از توان، حوصله و فرصت همه افراد بیرون باشد، از این‌رو سعی کرده‌ایم جدولی نسبتاً کامل امّا مختصر برای این موضوع در پایان کتاب گرد آورده تا به انجام این وظیفه مهمّ کمک کنیم.

۱۱ـ معرفی کتب تحریفی مستند به نظر علما، مراجع، محققین طراز اول کشور همچون حضرات آیات عظام: محدث نوری، قاضی طباطبایی، حاج شیخ عباس قمی، دکتر آیتی، علامه حلی، شهید مطهری،آیت الله شعرانی، و دیگر بزرگان دین

منابع کتاب: مولف کتاب با توجه به اینکه دغدغه فراوانی برای معرفی و استفاده از روایت های معتبر و مستند داشته بیشتر از منابع معتبر دسته اول تاریخی ( قرن اول تا قرن هشتم ) بهره جسته است و از کتب معتبر سده‌های بعدی نیز همچون: تسلیه المجالس، بحارالانوار، نفس المهموم، منتهی الآمال، مقتل جامع و کتب تحقیقی معاصر استفاده نموده است اما پایه و مبنای کار همان منابع دسته اول تاریخی است